اين عالم بازيچه و لهو و لعب نيست

انسان هر اندازه كه خودش را فراموش كند به همان اندازه از فطرتش دور مى‏شود. فلذا اگر به زمان‏هاى قديم برگرديد، آن‏ها از جهان خارج بيگانه بوده‏اند ولى خودشان و فطرتشان را به خوبى مى‏شناخته‏اند. اگر انسان به خودش و به فطرتش نزديك‏تر باشد، هم توبه‏اش و هم طلب مغفرتش آسان‏تر مى‏شود. پس انسان هم با جامعه‏ى انسانيّت و هم با نظم و خوشى و ناخوشى اين عالم، ارتباط دارد. اميرالمؤمنين(ع) همين مطلب را در اين جا تعقيب مى‏كند و مى‏گويد: «خدايا، گرفتارى‏هاى من كه براى من در اين عالم پيشامد مى‏كند نتيجه‏ى عمل من است. خدايا، اعمال مرا براى من اصلاح كن. البتّه من بايد خودم، خودم را اصلاح كنم ولى اگر تو نخواهى من قادر به اصلاح خود نيستم، حول و قوّت و مدد از تو است.

اين فرمايش على(ع) مستند به قرآن كريم است، كه خداوند مى‏فرمايد: «.. فَلَمَّا زاغُوا اَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لايَهْدِى الْقَوْمَ الْفاسِقينَ  سوره‏ى صف، آيه‏ى 5. » و يا در سوره‏ى اسراء، مى‏فرمايد: «كَلّاً نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراًسوره‏ى اسراء، آيه 20. »؛ ما به همه مدد مى‏دهيم، به هر طرف كه ميل كنيد، ميل كردن با شماست. اگر به طرف توبه و فطرت ميل بكنيد، در آن طرف از دستتان مى‏گيريم و راهنمايى مى‏كنيم، اگر به طرف انحراف ميل كنيد، در آن طرف هم كمك و مدد مى‏كنيم و به سمت انحراف مى‏رانيم. وقتى كه به جادّه‏ى انحراف افتاديد، اگر شما كُند و آرام برويد ما تسريع مى‏كنيم و مى‏گوييم به راحتى برو، برو تا ببينيم به كجا مى‏روى! انسان بايد متوجّه باشد كه عالم تكوين، داراى حساب است. در اين عالم بازيچه و لهو و لعب نيست، عالَم، عالَم واقعيّت است. در اين عالم سرگردانى وجود ندارد، انتخاب با خود انسان است، بعد از انتخاب بايد راه را بپيمايد. وقتى كه انتخاب كرد ما نمى‏گذاريم كه او تفريح و بازى كند «كُلّاً نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هؤُلاءِ» به هر دو طرف مدد مى‏دهيم و امداد مى‏كنيم و هر جادّه‏اى كه انسان آنرا انتخاب كرده به راه مى‏اندازيم. هم طايفه‏ى نيكان و هم طايفه‏ى بدان را به راه مى‏اندازيم، هم هدايت شدگان را امداد مى‏كنيم و هم گمراهان را مدد مى‏رسانيم. برنامه‏ى ما روشن است. و يا آن آيه‏اى كه خواندم «فَلَمَّا زاغُوا اَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ» افرادى كه انحراف را انتخاب كردند، خداوند قلب‏هاى آنان را منحرف‏تر كرده و در انحراف پابرجا مى‏كند، به طورى كه اگر جادّه‏ى هدايت را انتخاب كردند در جادّه‏ى هدايت پابرجا مى‏كند و چون مسأله اين است و خداوند هر دو طرف را امداد مى‏كند، حضرت على(ع) از خداوند استمداد مى‏كند و مى‏گويد: پروردگارا، من مى‏خواهم كه به راه خير هدايت بشوم، من مى‏خواهم به فطرت خود برگردم. من مى‏خواهم كه خودم را از آلودگى‏ها شستشو دهم، من مى‏دانم كه در اين عالَم هر چه بر سرم مى‏آيد نتيجه‏ى عمل خودم است. در مقدّمه عرض كردم كه سعادت و شقاوت انسان با عمل او، همدم و همگام است، پس به طور كلّى اعتقادات و اخلاق و اعمال و رفتار ما در سرنوشت و در پيشامدهاى اين عالم مؤثّر هستند.

برای مطالعه کامل مطالب به متن کتاب شرح دعاي كميل (مرحوم حضرت آیت الله صائنی ره) مراجعه شود.