«وَ خَضَعَ لَها كُلُّ شَىْ‏ءٍ و ذَلَّ لَها كُلُّ شَى‏ءٍ»

 خدايا! هر يك از اشياء در برابر قوّت تو خضوع كرده است. اصل معناى خضوع عبارت از اين است كه باطن يك موجود از راه ادراك در برابر موجود ديگر احساس حقارت كرده و تواضع كند. مانند يك شاگرد كه خودش را در برابر استاد، حقير مى‏شمارد، يا يك جاهل كه در برابر يك عالم قوى و مسلّط احساس كوچكى و حقارت مى‏كند. نام اين درك و احساس حقارت باطنى خضوع است. پس معناى خضوع احساس حقارت و تواضع باطن است. گاهى انسان از حيث ظاهر و جسم و بدن خضوع مى‏كند، مثلاً خم مى‏شود و يا رنگش مى‏پرد و يا سر خم مى‏كند. اين‏ها را خضوع نمى‏گويند بلكه خضوع احساس حقارت باطنى است.

على(ع) خطاب به خداوند متعال عرض مى‏كند: خدايا، تمام اشياء در برابر قوّت تو خاضع هستند. از اين جا استفاده مى‏شود كه على(ع) معتقد است كه در باطن تمام اشياء شعور و درك موجود است و تمام اشياء در باطن وجود خودشان عظمت خداوند را درك مى‏كنند و در برابر خداوند احساس حقارت و كوچكى مى‏كنند و اين جمله‏ى دعا، مضمون يك آيه‏ى شريفه است و «اِنْ مِنْ شَىْ‏ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِن لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ» سوره‏ى اسراء، آيه‏ى 44.

 قرآن مى‏گويد: تمامى اشياء تسبيح خداوند را مى‏گويند و تمامى اشياء مى‏گويند: خدايا! تو بى‏عيب و بى‏نقص هستى و تو كامل و ما ناقص هستيم، و لكن شما انسان‏ها تسبيح اشياء را درك نمى‏كنيد. پس كوه‏ها، سنگ‏ها، درياها، صحراها، كره‏ى زمين و همه‏ى موجودات در برابر خدا خضوع مى‏كنند و خداى عزّ و جلّ را تسبيح مى‏گويند. على(ع) مى‏گويد: خدايا، من به وسيله‏ى آن قوّتى كه در تو است و تمامى اشياء به وسيله‏ى آن قوّت خاضع شده‏اند، از تو درخواست مى‏كنم.

و ذَلَّ لَها كُلُّ شَى‏ءٍ

 خدايا، تمامى اشياء در مقابل قوّت تو ذليل هستند. ذليل، يعنى اين كه اگر خداوند بخواهد و اراده كند كه اِعمال قدرت نمايد، هيچ شىْ‏اى در برابر او قادر به مقاومت نيست، يعنى خداوند فعّال مايشاء است و در برابر او هيچ موجودى نه داراى اختيار است و نه تاب تحمّل و نه تاب مقاومت دارد. خدايا، اگر تو اراده‏ى اِعمال قدرت به موجودى بكنى، تمام موجودات در برابر اراده‏ى تو ذليل مى‏شوند. پس انسان‏ها و موجودات تكوينى و موجودات غيرتكوينى و مادّى و غيرمادّى در مقابل خداوند ذليل هستند.

برای مطالعه کامل مطالب به متن کتاب شرح دعاي كميل (مرحوم حضرت آیت الله صائنی ره) مراجعه شود.